Hariçte İşleme Rejimi

Türkiye’de serbest dolaşımda bulunan eşyanızı daha ileri bir safhada işlenmek üzere, tamir edilmek üzere ya da yenilenmek üzere geçici olarak yurtdışı etmek isteyebilirsiniz. Hariçte işleme faaliyeti olarak nitelendirilen bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünler belirli koşulları sağlayarak tekrar Türkiye’ye geldiğinde ithalat vergilerinden tam ve kısmı muafiyet sağlanır. Bu sistem, gümrük mevzuatında Hariçte İşleme Rejimi (HİR) olarak adlandırılır.
Bu rejimin amaçları şunlardır: 
    • Türkiye dışındaki ucuz işgücü maliyetinden faydalanmak,
    • Türkiye’de olmayan teknoloji ve kalite standartlarından faydalanmak,
    • İthal edilen eşyanın tamirini üreticisinin yapmasını sağlamak,
    • Üreticileri üretimlerinde yerli ürün kullanmaya teşvik etmek, bu şekilde nihai ürün için ödenecek ithalat vergilerini azaltmak. 
Hariçte işleme rejiminden yararlanılması için, Türkiye Gümrük Bölgesindeki üreticilerin temel ekonomik çıkarlarının olumsuz etkilenmemesi gereklidir. Bu durum izin belgesini/izni veren merci tarafından sektör analizi bağlamında incelenir.
Rejimden faydalanmak için ayrıca, geçici ihracat eşyasının işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanıldığının tespitinin mümkün olması gereklidir. Bunun sağlanması için, gümrük idaresi tarafından ayniyet tespiti yapılır. Ayniyet tespiti, rejime konu olan eşyanın seri numarası, etiketi, numune ve teknik dokümanları, analiz raporu, sözleşmesi, faturası gibi belgelerin incelenmesiyle sağlanır.
    • Eşyanızın ihracı, ödenmiş ithalat vergilerinin geri verilmesine veya teminata bağlanmış ithalat vergilerinin kaldırılmasına yol açıyorsa, ya da 
    • İhracından önce nihai kullanımları nedeniyle tam muafiyet kapsamında serbest dolaşıma girmiş ve bu koşulları taşımaya devam ediyorsa, ya da 
    • Eşyanızın ihracı ihracat vergi iadesini gerektiriyorsa, ya da
    • İhracı nedeniyle tarım politikası çerçevesinde vergi iadesi dışında bir mali avantaj sağlıyorsa,
Hariçte İşleme Rejimi’nden yararlanmanız mümkün değildir.
Hariçte İşleme Rejimi izni işleme faaliyetini yaptıracak kişiye verilebilir. Belli koşullarda hariçte işleme izni işleme faaliyetini yaptıracak kişi dışında başka bir kişiye de verilebilir.
Hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ve ambalaj malzemelerinin daha ileri bir düzeyde işlem görmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere gönderilmek istenmesi halinde, gerekli belgelerle birlikte “hariçte işleme izin belgesi” almak üzere Ticaret Bakanlığına başvurmanız gerekir.
Maden cevheri ve konsantrelerinin izabe edilmesi ve işlenmesi; maden ve metallerden mamul eşyanızı izabe ve ayrıştırmaya tabi tutmak ve/veya bu işlem sonucunda yenilemek; kıymetli maden ve taşların işlenmesi amaçlarıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere göndermek istenmeniz halinde, gerekli belgelerle birlikte “hariçte işleme izni” almak üzere maden ihracatçı birliklerinin bağlı olduğu ihracatçı birlikleri genel sekreterliklerine başvurmanız gerekir.
Eşyanızı Türkiye Gümrük Bölgesi dışında tamir ettirmek istediğinizde, hariçte işleme izni için ilgili gümrük müdürlüğüne başvurmanız gerekir. Gümrük müdürlüğü tarafından onaylanan beyanname hariçte işleme izni hükmündedir. Ayrıca izin belgesi düzenlenmez. 
Hariçte işleme izin belgesinin/hariçte işleme izninin süresi azami 12 (oniki) aydır. Talep etmeniz durumunda sürenin uzatılması mümkündür.​​​​
Hariçte işleme izin belgesinde ve hariçte işleme izninde belge taahhüt kapatma aşamasına kadar izin hak sahibinin izni veren merciiye başvurusu üzerine revize yapılması mümkündür.
Eşyanızı tamir amacıyla geçici ihraç ettiyseniz ve yapılacak tamiratın garanti nedeniyle sözleşmeye bağlı olarak veya kanuni bir yükümlülüğe dayanarak ya da bir imalat hatası nedeniyle, bedelsiz olarak yapıldığını kanıtlamanız halinde, eşyanız Türkiye’ye geldiğinde ithalat vergilerinden tam olarak muaf tutulur.
Hariçte İşleme İzin Belgesi veya Hariçte İşleme İzni Kapsamındaki eşyanızın Türkiye’ye ithalinde vergiler hesaplanırken, işlem görmüş ürünlere ait ithalat vergileri tutarından, geçici ihracat eşyasına en son işleme faaliyetine tabi tutulduğu ülkeden/serbest bölgeden aynı tarihte ithal edilse idi uygulanacak olan ithalat vergileri tutarının indirilmesi suretiyle hesaplanır. Eşya kısmen muaf olarak ithal edilir.
Eşyanızı tamir amacıyla geçici ihraç ettiyseniz ve tamirat bedel karşılığında yapıldı ise, eşyanın gümrük kıymeti olarak tamir masraflarına eşit bir tutar esas alınır. Bu durumda ithalat vergileri, işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarihte, bu ürünlere uygulanacak vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına istinaden belirlenir.
Tamir için gönderilen eşyanın tamirinin mümkün olmaması nedeniyle tamir için gönderilen eşya ile aynı teknik özelliklere sahip yeni bir eşyanın gönderilmesi durumunda söz konusu eşya için serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uygulanır.
Tamir edilmek istenen eşyanın yerine, tamir işlemi tamamlanarak gümrük bölgesine geri getirilinceye kadar geçen süre içerisinde kullanılmak üzere, serbest dolaşımda olmayan eşyayı (ikame ürün) geçici olarak ithal ederek kullanmanız mümkündür. Söz konusu eşya, geçici ihracat eşyası ile aynı tarife pozisyonunda, aynı ticari nitelikte ve teknik özellikte olmalıdır. Buna ilişkin hariçte işleme izni gümrük müdürlükleri tarafından verilir. 
İthal eşyasının (ikame ürün) geçici ihracat eşyasının ihracından önce ithal edilmesi, teminat verilmesi halinde mümkündür. Bu durumda ikame ürünlerin serbest dolaşıma girişinden itibaren, 2 aylık süre içinde geçici ihracat eşyasının ihraç edilmesi veya antrepoya ya da serbest bölgeye konulması gerekir. Tamirata konu geçici ihraç eşyası yerine geçici ithali yapılan ikame ürünün, geçici ithalat rejimi altında kalabileceği süre, 6 aydır.
İşlem görmüş ürünün belge/izin şartları doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine getirilmesiyle taahhüt gerçekleştirilmiş olur. İthalat, hariçte işleme izin belgesi/izni sahibi firma dışında başka bir firma tarafından da gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda ithal edilecek eşyanın tamamı üzerinden Katma Değer Vergisi tahsil edilir.
Hariçte işleme izin belgesi/izni sahibi firmaların, belge süresi (ek süreler dahil) sonundan itibaren 1 (bir) ay içerisinde gerekli evraklarla izin veren kuruluşa müracaat etmeleri gereklidir.
Belgede/izinde kayıtlı miktar ve değerin üzerinde ithalat yapılmışsa bu kısma karşılık gelen vergi tahsil edilir. Belgenin/iznin iptal edilmesi halinde bu belge/izin kapsamında yapılan ithalata karşılık gelen vergi tahsil edilir. Geçici ihracı yapılıp da yeniden ithalatı yapılmayan ihracat vergisine tabi eşya için alınan teminatlar irat kaydedilir.


Not: Bu sayfada yer alan metinler, görseller ve videolar, yalnızca bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, gümrük ve dış ticaret mevzuatı hükümleri yerine geçmez. Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili yasal düzenleme; 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 2007/11864 sayılı Hariçte İşleme Rejimi Kararı ve bunlara bağlı ikincil mevzuat'ta yer almaktadır.